ภูมิอากาศจังหวัดสตูล

ขนาดและที่ตั้ง

จังหวัดสตูลตั้งอยู่ทางตอนล่างสุดของภาคใต้ฝั่งตะวันตกติดกับประเทศมาเลเซีย มีเนื้อที่ทั้งหมด 2,669 ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อบริเวณใกล้เคียงดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อจังหวัดตรัง และพัทลุง

ทิศใต้ ติดต่อประเทศมาเลเซียและมาหาสมุทรอินเดีย

ทิศตะวันออก ติดต่อจังหวัดสงขลา

ทิศตะวันตก ติดต่อมหาสมุทรอินเดีย

ภูมิประเทศ

ภูมิประเทศโดยทั่ว ๆ ไป ประกอบด้วยภูเขาและป่าไม้ ที่ราบส่วนใหญ่อยู่ตามลุ่มแม่น้ำบงบัง และแถบชายทะเล ยังประกอบไปด้วยเกาะต่าง ๆ เกาะที่สำคัญ คือ เกาะตะรุเตา เกาอาดัง และเกาลังกาวี

ฤดูกาล

ฤดูกาลของจังหวัดสตูลพิจารณาตามลักษณะอากาศของประเทศไทยออกได้เป็น 3 ฤดูคือ

ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม ระยะนี้เป็นช่วงว่างของฤดูมรสุม จะมีลมจากทิศตะวันออกเฉียงใต้พัดปกคลุม ทำให้มีอากาศร้อนอบอ้าวทั่วไป เดือนที่มีอากาศร้อนที่สุดคือเดือนมีนาคม

ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม ซึ่งเป็นฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุมประเทศไทย และในช่วงปลายฤดูฝนจะมีร่องความกดอากาศต่ำเลื่อนลงมาปกคลุมทำให้มีฝนตกมากที่สุดในเดือนตุลาคม

ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่กลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งเป็นฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ จะพาลมเย็นและแห้งจากประทศจีนพัดผ่าน ทำให้มีอากาศเย็นทั่วไป แต่เนื่องจากจังหวัดสตูลอยู่ใกล้ทะเล อุณหภูมิจะลดลงเพียงเล็กน้อย อากาศจึงไม่หนาวเย็นมากนัก และตามชายฝั่งมีฝนตกทั่วไป

ลักษณะอากาศทั่วไป

เนื่องจากจังหวัดสตูลเป็นจังหวัดที่อยู่ใกล้ทะเล อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีมีค่าคงที่ไม่เปลี่ยนแปลงมากนัก และมีฝนตกชุกในฤดูฝน เพราะอยู่ทางด้านรับลม จึงได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ซึ่งพัดผ่านมหาสมุทรอินเดียอย่างเต็มที่ ส่วนฤดูหนาวอากาศไม่หนาวจัด เพราะอยู่ไกลจากอิทธิพลของอากาศหนาวพอสมควร บางครั้งอาจมีฝนตกได้ เนื่องจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือที่พัดผ่านอ่าวไทยพาเอาฝนมาตก แต่มีปริมาณน้อยกว่าจังหวัดที่อยู่ทางด้านตะวันออกของภาคใต้

อุณหภูมิ

จังหวัดสตูลอยู่ใกล้ทะเล ฤดูร้อนจึงไม่ร้อนมาก ส่วนฤดูหนาวไม่ถึงกับหนาวจัด อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีประมาณ 27.8 ซ. อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 32.5ซ. อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 24.0ซ. เดือนที่มีอากาศร้อนที่สุดคือเดือนมีนาคม เคยตรวจอุณหภูมิสูงที่สุดได้ 38.9 ซ. เมื่อวันที่ 18 เมษายน 2526 เดือนที่มีอากาศหนาวที่สุดคือเดือนธันวาคม เคยตรวจอุณหภูมิต่ำที่สุดได้ 18.2 ซ. เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2522

ความชื้นสัมพัทธ์

ความชื้นสัมพัทธ์สัมพันธ์กับมวลอากาศและอิทธิพลของลมมรสุมเป็นสำคัญ ตลอดทั้งปีของจังหวัดสตูลจะมีความชื้นสัมพัทธ์อยู่ในเกณฑ์สูง เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากมรสุมทั้งสองฤดูและภูมิประเทศอยู่ใกล้ทะเลมีกระแสลมพัดผ่านตลอดเวลา ความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยตลอดปีประมาณ 78 % ความชื้นสัมพัทธ์สูงสุดเฉลี่ย 90 % ความชื้นสัมพัทธ์ต่ำสุดเฉลี่ย 60 % เคยตรวจความชื้นสัมพัทธ์ต่ำที่สุดได้ 23 % ในเดือนมีนาคม

ฝน

สตูลเป็นจังหวัดที่มีฝนอยู่ในเกณฑ์ดีถ้าเทียบทั้งประเทศ แต่ถ้าเทียบตามภาคแล้วอยู่ในเกณฑ์ที่มีฝนน้อย เพราะบริเวณจังหวัดอยู่ทางด้านฝั่งตะวันตกของภาคใต้จึงได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้อย่างเต็มที่เพียงอย่างเดียว ปริมาณฝนในฤดูนี้จึงมีมาก แต่ในฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือมีฝนตกน้อย เนื่องจากทิวเขาทางด้านตะวันออกปิดกั้นทางลมไว้ ฝนเฉลี่ยตลอดปีประมาณ 2,154.6 มิลลิเมตร มีฝนตกประมาณ 167 วัน เดือนที่มีฝนตกมากที่สุดคือเดือนกันยายน มีฝนเฉลี่ย 323.4 มิลลิเมตร ฝนตกประมาณ 21 วัน ฝนสูงสุดใน 24 ชั่วโมง เคยตรวจได้ 166.7 มิลลิเมตร เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม 2525

จำนวนเมฆ

ตลอดทั้งปีจะมีจำนวนเมฆเฉลี่ยประมาณ 6 ส่วนของจำนวนเมฆ 8 ส่วนในท้องฟ้า โดยในฤดูหนาวและฤดูร้อนจะมีเมฆประมาณ 5 ส่วน โดยฤดูฝนซึ่งมีอากาศชุ่มชื้นท้องฟ้าจะมีเมฆมากประมาณ 6 - 7 ส่วน

หมอก ฟ้าหลัว และทัศนวิสัย

โดยเฉลี่ยแล้วจังหวัดสตูลมีโอกาสเกิดหมอกได้น้อยมากประมาณละ 1 – 2 วันในวันที่เกิดหมอกทัศนวิสัยเห็นได้ไกลไม่เกิน 1 กิโลเมตร ส่วนฟ้าหลัวเกิดทุกเดือนตลอดปีในเดือนหนึ่ง ๆ จะมีฟ้าหลัวเกิดได้ประมาณ 21-28 วัน วันที่มีฟ้าหลัวทัศนวิสัยจะเห็นได้ไกลประมาณ 7 กิโลเมตร ทัศนวิสัยเฉลี่ยเวลา 07.00 น. จะเห็นได้ไกลประมาณ 8 กิโลเมตร และทัศนวิสัยเฉลี่ยตลอดวันประมาณ 10 กิโลเมตร

ลม

จังหวัดสตูลมีลมพัดผ่านประจำตลอดปีดังนี้ ระหว่างเดือนธันวาคมถึงกุมภาพันธ์ เป็นลมทิศตะวันออกและลมทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ความเร็วลมเฉลี่ย 9 - 11 กม./ชม. เดือนมีนาคมและเมษายนเป็นลมทิศตะวันออก ความเร็วลมเฉลี่ย 4 - 7 กม./ชม. เดือนพฤษภาคมเป็นลมทิศใต้ ทิศตะวันตกและทิศตะวันตกเฉียงใต้ ความเร็วลมเฉลี่ย 4 กม./ชม. เดือนมิถุนายนถึงตุลาคมเป็นลมทิศตะวันตก ความเร็วลมเฉลี่ย 4 – 6 กม./ชม. เดือนพฤศจิกายนเป็นลมทิศเหนือและทิศตะวันออก ความเร็วลมเฉลี่ย 4 กม./ชม. กำลังลมสูงที่สุดที่เคยตรวจได้มีดังนี้ ฤดูหนาวเคยตรวจลมสูงที่สุดได้ 56 กม./ชม. เป็นลมทิศตะวันออกค่อนไปทางเหนือเล็กน้อยในเดือนธันวาคม และทิศตะวันออกในเดือนมกราคม ฤดูร้อนเคยตรวจลมสูงที่สุดได้ 65 กม./ชม. เป็นลมทิศตะวันตกเฉียงเหนือในเดือนเมษายน ส่วนฤดูฝนเคยตรวจลมสูงที่สุดได้ 59 กม./ชม. เป็นลมทิศตะวันตกในเดือนกันยายน

พายุหมุนเขตร้อน

พายุหมุนเขตร้อนที่ผ่านบริเวณภาคใต้และทำความกระทบกระเทือนให้กับจังหวัดสตูล ส่วนมากเป็นพายุดีเปรสชั่นที่มีกำลังอ่อน ซึ่งเกิดจากทะเลจีนใต้หรือมหาสมุทรแปซิฟิก กำลังของลมและคลื่นในทะเลจะทำอันตรายแก่เรือขนาดเล็กและอาคารบ้านเรือนที่อยู่ตามชายฝั่งได้ พายุที่มีความรุนแรงและทำความเสียหายให้แก่จังหวัดสตูลและภาคใต้เป็นบริเวณกว้าง ได้แก่พายุโซนร้อน “ฮาเรียต” ซึ่งก่อตัวขึ้นในทะเลจีนใต้ใกล้ปลายแหลมญวน เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2505 แล้วเคลื่อนตัวเข้าสู่อ่าวไทยพร้อมทวีความรุนแรงขึ้นเป็นพายุโซนร้อน และได้เคลื่อนตัวผ่านจังหวัดนครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี และจังหวัดสงขลา ระหว่างวันที่ 25 – 26 ตุลาคม 2505 ลงสู่ทะเลอันดามัน พายุนี้ได้ทำความเสียหายเกือบทุกจังหวัดในภาคใต้ โดยมีผู้เสียชีวิตถึง 935 คน และบาดเจ็บ 445 คน ทรัพย์สินของราชการและเอกชนเสียหายคิดเป็นมูลค่าถึง 1,320 ล้านบาท นับเป็นความเสียหายจากภัยธรรมชาติที่ร้ายแรงที่สุดของประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีพายุดีเปรสชั่นที่อ่อนกำลังลงจากพายุโซนร้อน “คิต” เคลื่อนตัวผ่านจังหวัดสตูล เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม 2517